مقدمه

در بازار معاملات همواره چک دادن و چک دریافت کردن، یکی از پر ریسک ترین مراحل معامله بوده است؛ چرا که فرد دریافت کننده چک نمی تواند به طور کامل به فرد صادر کننده چک و خوش حسابی آن اعتماد کند. اگرچه چک های صیادی و سامانه های مختلفی برای استعلام چک برگشتی وجود دارند، ثبت چک در سامانه صیاد نیز راهکاری است که به همین منظور در حال اجباری شدن است.  اما هنوز هم چک برگشتی یکی از مشکلاتی است که بسیاری از افراد با آن سر و کار دارند. روش ها و مراحل اجرا گذاشتن چک برگشتی یکی از سوالاتی است که برای بسیاری از افراد پیش می آید. اجراییه چک برگشتی در مراحل خاصی انجام می شود. بنابراین، قبل از اینکه بخواهید درخواست اجراییه چک برگشتی بدهید، ابتدا باید از مراحل و روش های اجرا گذاشتن چک ها آگاه باشید. به همین منظور در این مقاله روش های مختلف و مراحل به اجرا گذاشتن چک برگشتی را به شما توضیح می دهیم.

بیشتر بخوانید: گم شدن چک

نحوه به اجرا گذاشتن چک برگشتی

قبل از اینکه از روش های اجرا گذاشتن چک برگشتی مطلع شویم، باید بدانیم که چه زمانی می توان یک چک را برگشت زد؟ برای برگشت خوردن چک یکی از چند شرط زیر باید وجود داشته باشد. در صورت دارا بودن این شرط ها، فرد می تواند تا ۱۵ روز چک را برگشت بزند. البته اگر چک از یک شهر کشور به شهر دیگر کشور صادر شده بود، این زمان به ۴۵ روز افزایش می یابد.

•  اگر وجه کافی برای پرداخت کردن چک در حساب فرد صادر کننده چک وجود نداشته باشد.
•  دستور عدم پرداخت زدن وجه چک توسط فرد صادر کننده چک به بانک داده شده باشد.
•  حساب فرد صادر کننده چک مسدود شده باشد.
•  چک به صورت نادرستی پر شده باشد؛ یعنی در آن امضای نادرست، خط خوردگی و ناهماهنگی بین نوشته ها وجود داشته باشد.

اجرا گذاشتن چک برگشتی ، به سادگی امکان پذیر نیست و نیاز است که یک سری مراحل و روند اداری برای اجرا گذاشتن چک برگشتی، انجام شود. چک یک سند قانونی است، به همین خاطر روش های مختلف قانونی برای اجرا گذاشتن چک وجود دارد. این روش ها به سه دسته روش ثبتی، روش کیفری و روش حقوقی تقسیم بندی می شوند.

روش ثبتی به اجرا گذاشتن چک برگشتی

یکی از روش های به اجرا گذاشتن چک، روش ثبتی می باشد. در این روش فرد باید از طریق دفاتر ثبت اسناد رسمی اقدام به اجراییه چک برگشتی کند. اگرچه این روش جزء گران ترین روش ها برای اجرا گذاشتن چک است، ولی در زمان کمتری به نتیجه می رسد.

روش کیفری به اجرا گذاشتن چک برگشتی

یکی از روش های دیگر اجراییه چک ، روش کیفری است. برای درخواست اجراییه چک به روش کیفری، باید یک سری شرایط وجود داشته باشد که در ادامه به ذکر آن ها می پردازیم.

روش حقوقی به اجرا گذاشتن چک برگشتی

روش حقوقی به اجرا گذاشتن چک ، یکی از روش هایی است که کمتر مورد استفاده قرار می گیرد. این روش مقداری زمان برتر از روش های دیگر است؛ اما به طور کلی در این روش فرد باید از طریق دادگاه درخواست اجراییه چک را پیگیری کند.

بیشتر بخوانید: سامانه ساد

نحوه صدور اجرائیه چک در دفاتر اسناد رسمی

بیشتر ما در نام اجرا گذاشتن چک را شنیده ایم، اما منظور از اجرا گذاشتن چک در قانون چیست؟ منظور اجراییه چک در قانون، روش ثبتی است. در واقع، یکی از روش های اجراییه چک برگشتی ، همین روش ثبتی است که قانون به آن توجه بیشتری دارد.

ابتدا باید بدانیم که چک مانند یک سند است که حتما باید اجرا شود. بنابراین، اگر این سند اجرا نشود،
می توان از طریق مراجع ثبتی اقدام به برگشت زدن چک کرد. به هر حال اگر فرد صادر کننده چک به هر دلیلی نتوانست مبلغ مورد نظر چک را به طور کامل پرداخت کند، فرد دریافت کننده چک می تواند از طریق مراجع ثبتی، مبلغ مورد نظر را درخواست کند. برای به اجرا گذاشتن چک در مراجع ثبتی باید مراحل زیر انجام شود.

1. ۱ابتدا فرد دریافت کننده چک باید به بانکی که چک از آن صادر شده است مراجعه کند و گواهی عدم پرداخت چک را دریافت کند.
2. ۲سپس فرد باید به یکی از دفاتر اسناد رسمی کشور مراجعه کند و فرم اجراییه چک برگشتی را دریافت کند. این فرم باید به طور کامل پر شود.
3. ۳فرد باید فرم اجراییه چک برگشتی، گواهی عدم پرداخت چک و یک سری کپی از چک را به دفتر اسناد رسمی تحویل دهد و تقاضا کند که چک به اجرا گذاشته شود.
4. ۴سپس، یک حکم ابلاغیه ای برای فرد صادر کننده چک ارسال می شود. در این حکم نوشته شده است که فرد صادر کننده مهلت دارد تا ۱۰ روز مبلغ چک را پرداخت کند، در غیر این صورت تمامی اموال به جز استثنائات دینی (مانند ماشین، خانه محل سکونت و ...) توقیف می شود.

همانطور که گفته شد، روش ثبتی برای به اجرا گذاشتن چک یکی از سریع ترین روش ها برای وصول چک است، اما بهتر است که بدانید این روش جزء روش های هزینه بر نیز می باشد. به طوری که برای دادن درخواست اجراییه چک به مراجع ثبتی، باید ۵ درصد از مبلغ کل چک به دفتر اسناد رسمی پرداخت شود.

بیشتر بخوانید: ثبت چک در اپلیکیشن آپ

به اجرا گذاشتن چک به شیوه کیفری و حقوقی

دو روش دیگری برای به اجرا گذاشتن چک برگشتی وجود دارد. این دو روش به روش کیفری و حقوقی معروف هستند که در ادامه به توضیح آن ها می پردازیم.

روش حقوقی اجرا گذاشتن چک برگشتی

در این روش اجراییه چک ، فرد باید ابتدا به بانکی که چک از آن صادر شده مراجعه کند و گواهی عدم پرداخت چک را دریافت کند. سپس، یک دادخواست حقوقی برای برگشت زدن چک تنظیم کند. به این دادخواست باید فرم گواهی عدم پرداخت و یک کپی از چک برگشتی ضمیمه شود.
در این روش فرد می تواند تمام مبلغ چک و تمامی مبلغ هایی که برای دادخواست حقوقی هزینه شده است را مطالبه کند و هیچ محدودیتی در این زمینه وجود ندارد. به هر حال لازم است که بدانید این روش یک روش بسیار زمان بر است و تنها زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که فرد نتواند از طریق روش ثبتی و کیفری، شکایت لازم را تنظیم کند؛ اما از مزیت های این روش این است که فرد هر زمان که بخواهد می تواند با این روش چک را به اجرا بگذارد و محدودیت زمانی برای این امر وجود ندارد.

روش کیفری اجرا گذاشتن چک برگشتی

ابتدا باید بدانید که روش کیفری تنها به مجازات و محرومیت فرد از دسته چک منجر می شود و نمی توان با این روش مبلغ داخل چک را دریافت کرد. اگر فرد قصد داشته باشد که مبلغ مورد نظر مطالبه کند باید از یکی از روش های حقوقی و ثبتی اقدام کند.
برای استفاده از این روش، قانون چهار شرط را وضع کرده است. این چهار شرط به شرح زیر می باشند. اگر یکی از چهار شرط زیر برای فرد صادر کننده چک وجود داشته باشد، فرد دریافت کننده چک می تواند به صورت کیفری از فرد شکایت کند. حبس و محرومیت از دسته چک، جزء مجازاتی است که ممکن است فرد صادر کننده چک به آن دچار شود.

•  مبلغ مورد نظر چک در حساب فرد صادر کننده چک وجود نداشته باشد.
•  اگر صادر کننده چک اطلاع داشته باشد که حسابش مسدود است، ولی باز هم اقدام به چک کشیدن کند.
•  اگر مبلغ مورد نظر چک در حساب فرد صادر کننده چک وجود داشته باشد، ولی او قبل از پاس شدن چک آن را خارج کند.
•  اگر صادر کننده چک به بانک دستوری بدهد که بانک نتواند چک را پاس کند.

منبع : اجرا گذاشتن چک برگشتی